PRINS BERNHARD CULTUURFONDS MAGAZINE
Editie Winter 2018/2019
Door Alexander Hiskemuller
Waar pech onderweg wel niet goed voor kan zijn. Marco de Souza, directeur van Muziekcentrum Zuidoost in Amsterdam, zag op de snelweg zo’n gele wagen van de ANWB op de vluchtstrook bij een auto met panne stoppen. Eureka! dacht de initiatiefnemer van het Instrumentendepot Leerorkest in Amsterdam, waar zo’n tienduizend instrumenten ter bruikleen zijn ondergebracht. Een ‘wegenwacht’ voor muziekinstrumenten, dat bespaart tijd en geld!
De instrumenten uit het Instrumentendepot worden – net zoals in een ‘gewone’ bibliotheek – uitgeleend, aan kinderen van een van de vele leerorkesten die Nederland rijk is. Maar het onderhoud en de reparatie van al die instrumenten, die soms jaren op een stoffige hebben gelegen, dat vergt nogal wat. Mondstukje kaduuk van een klarinet, snaar gesprongen van een contrabas: het instrument moet worden ingenomen en in het atelier in Amsterdam gerepareerd. Vaak piepkleine reparaties die met een beetje kennis ook door vrijwilligers op locatie kunnen worden gedaan.
Vandaar dat er sinds november een bus rijdt door Nederland: het Rijdend Instrumenten Atelier. Er is in de bus natuurlijk ruimte voor het transport van instrumenten. Wat wordt uitgeleend aan de meer dan honderd aangesloten lagere scholen en muziekorganisaties moet immers na gebruik ook weer worden ingenomen. Maar belangrijker is de inrichting: een werkbank en kasten voor specialistisch gereedschap. Vaste reparateurs van het Instrumentendepot of een van de dertig vrijwilligers die er werkzaam zijn, crossen met de vlam in de pijp door Nederland voor eerste hulp bij instrumentenongelukken. Daarnaast: aangekomen op de locatie, of dat nou in Leeuwarden is of Rotterdam, kunnen lokale vrijwilligers in de bus onderhouds- en reparatieworkshops volgen. Zo kunnen de meest voorkomende reparaties aan instrumenten voortaan zelf worden uitgevoerd en kan het plaatselijke leerorkest of muziekinstelling snel weer op volle toeren draaien.
De kracht van muziek
Het leerorkest is ook al zo’n mooi initiatief van Marco de Souza, die daarvoor in 2013 werd uitgeroepen tot ‘Amsterdammer van het Jaar’. In een leerorkest leren kinderen vanaf groep 5 een muziekinstrument bespelen en treden zij meerdere keren per jaar op in een groot symfonieorkest. Fantastisch voor iéder kind, ongeacht achtergrond of afkomst, vindt ook koningin Máxima die haar steun vele malen heeft laten blijken. De gedachte erachter? Muziek helpt de ontwikkeling, maakt slim en sociaal. Kinderen krijgen meer zelfvertrouwen en ervaren de kracht van samenwerking. Een leerorkest is een voetbalclub die altijd wint, zegt De Souza dan ook graag. Elke keer als het kind speelt, krijgt ie applaus. Dit werkt empowerend, vooral voor en kind uit een achterstandswijk, die bij actieve muziekbeoefening vaak nog op hoge drempels stuit.
Met het Rijdend Instrumenten Atelier wordt die drempel weer een stukje lager. Het zou mooi zijn als de bus ooit in lijndienst zou kunnen rijden, die op gezette tijden een rondje Nederland doet, maar voorlopig blijft het bij een ‘belbus’. Net zoals bij de gewone wegenwacht: geen nood, we komen eraan!
